Cách giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử, đạt điểm cao trong mọi kỳ thi

Mùa thi đến, nỗi lo lắng, sợ hãi thường trực trong tâm trí con trẻ. Làm sao để giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử, tự tin bước vào phòng thi? Bài viết này sẽ chia sẻ những nguyên nhân gây ra nỗi sợ thi cử, dấu hiệu nhận biết và đặc biệt là những giải pháp thiết thực giúp con chinh phục nỗi sợ, vững vàng tâm lý và đạt kết quả tốt nhất.

1. Áp lực mùa thi là gì? 

Áp lực mùa thi là một dạng căng thẳng đặc thù mà học sinh thường gặp phải trong giai đoạn ôn tập và chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng. Nó xuất phát từ sự kết hợp của nhiều yếu tố, cả bên trong lẫn bên ngoài, tạo nên một sức ép tâm lý đè nặng lên học sinh.

Bản chất của áp lực mùa thi:

Về bản chất, áp lực mùa thi là trạng thái tâm lý căng thẳng, lo lắng, bất an do học sinh cảm nhận được trước kỳ thi. Nó không chỉ đơn thuần là sự hồi hộp thông thường mà còn bao gồm cả những cảm xúc tiêu cực như sợ hãi, thiếu tự tin, áp lực về thành tích.

Nguồn gốc của áp lực mùa thi:

*Áp lực từ bên ngoài:

• Kỳ vọng của gia đình: Mong muốn con cái đạt thành tích cao, so sánh với bạn bè đồng trang lứa.
• Yêu cầu của nhà trường: Chương trình học nặng, lịch thi dày đặc, tiêu chuẩn đánh giá khắt khe.
• Môi trường cạnh tranh: Áp lực từ bạn bè, sự ganh đua trong lớp học.
• Tác động của xã hội: Quan niệm về thành công gắn liền với học vấn, bằng cấp.

*Áp lực từ bên trong:

• Sự cầu toàn của bản thân: Luôn muốn đạt điểm số hoàn hảo, sợ mắc lỗi.
• Thiếu tự tin vào năng lực: Nghi ngờ khả năng của mình, lo lắng không đạt được kết quả mong muốn.
• Trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ: Từng thất bại trong các kỳ thi trước, tạo nên tâm lý sợ hãi.
• Khó khăn trong việc quản lý thời gian và ôn tập: Cảm thấy quá tải, không biết bắt đầu từ đâu, dẫn đến lo lắng và căng thẳng.

Áp lực mùa thi có thể mang đến những tác động tích cực ở mức độ vừa phải, giúp học sinh tập trung hơn và có động lực ôn tập. Tuy nhiên, nếu áp lực quá lớn và kéo dài, nó sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần của học sinh, ảnh hưởng đến chất lượng học tập và thậm chí cả cuộc sống sau này.

Hiểu rõ bản chất và nguồn gốc của áp lực mùa thi là bước đầu tiên để giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử. Việc cha mẹ và nhà trường cần làm là tạo ra một môi trường học tập lành mạnh, hỗ trợ và động viên học sinh, giúp các em tự tin, vững vàng tâm lý để đạt được kết quả tốt nhất trong các kỳ thi.

2. Nguyên nhân gây ra nỗi sợ thi cử

Nỗi sợ thi cử không phải tự nhiên mà có. Nó được hình thành từ sự tác động tổng hợp của nhiều yếu tố, cả chủ quan lẫn khách quan. Việc thấu hiểu những nguyên nhân này là bước đầu tiên để giúp con trẻ vượt qua nỗi sợ hãi và tự tin bước vào kỳ thi.

2.1. Áp lực từ gia đình

• Kỳ vọng quá cao: “Cách giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử như thế nào?” nhiều bậc phụ huynh đặt kỳ vọng quá cao vào con cái, mong muốn con phải đạt điểm số cao, đỗ đạt vào trường top. Sự kỳ vọng này vô tình tạo nên áp lực nặng nề cho trẻ, khiến trẻ lo sợ không đáp ứng được mong mỏi của cha mẹ.
• So sánh với người khác: Việc thường xuyên so sánh con với anh chị em, họ hàng hay bạn bè khiến trẻ cảm thấy tự ti, mặc cảm và áp lực phải chứng tỏ bản thân.
• Thiếu sự quan tâm, chia sẻ: Một số cha mẹ quá tập trung vào thành tích học tập mà quên mất việc quan tâm đến cảm xúc và tâm lý của con. Sự thiếu thốn tình cảm và sự chia sẻ khiến trẻ cảm thấy cô đơn, bất an và dễ bị nỗi sợ hãi lấn át.

2.2. Áp lực từ nhà trường và xã hội

• Môi trường học tập cạnh tranh: Áp lực điểm số, xếp hạng, thi đua trong lớp học khiến trẻ luôn trong trạng thái căng thẳng, lo lắng.
• Chương trình học nặng: Lượng kiến thức nhiều, lịch học dày đặc khiến trẻ cảm thấy quá tải, mệt mỏi và áp lực.
• Quan niệm xã hội về thành công: Thành công thường được gắn liền với học vấn và bằng cấp, tạo nên áp lực cho trẻ phải học giỏi để được xã hội công nhận.

2.3. Áp lực từ bản thân

Tính cầu toàn: Trẻ luôn muốn mọi thứ phải hoàn hảo, sợ mắc lỗi và thất bại. Sự cầu toàn này khiến trẻ tự tạo áp lực cho bản thân, lo lắng không đạt được kết quả như mong muốn.

• Thiếu tự tin: Trẻ nghi ngờ khả năng của mình, lo sợ không đủ năng lực để vượt qua kỳ thi.
• Trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ: Những lần thi trượt, điểm kém trong quá khứ có thể tạo thành nỗi ám ảnh, khiến trẻ sợ hãi khi phải đối mặt với kỳ thi mới.
• Kỹ năng học tập và làm bài thi chưa tốt: Việc chưa nắm vững phương pháp học tập hiệu quả, kỹ năng làm bài thi còn yếu cũng là một trong những nguyên nhân gây ra nỗi sợ thi cử.

Giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử là vấn đề phức tạp, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc nhận diện và thấu hiểu những nguyên nhân này là bước quan trọng để cha mẹ, thầy cô và chính bản thân học sinh có thể tìm ra giải pháp phù hợp, giúp trẻ vượt qua nỗi sợ hãi, tự tin và đạt kết quả tốt trong học tập.

 

3. Dấu hiệu nhận biết con đang sợ thi cử

Nỗi sợ thi cử có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn tác động đến hành vi và sức khỏe của trẻ. Nhận biết sớm những dấu hiệu này sẽ giúp cha mẹ kịp thời hỗ trợ và giúp con vượt qua khó khăn.

3.1. Thay đổi về tâm trạng:

• Lo lắng, bất an: Trẻ thường xuyên lo lắng về kết quả thi, sợ thi trượt, sợ làm cha mẹ thất vọng.
• Cáu gắt, dễ nổi cáu: Tâm trạng thất thường, dễ bị kích động bởi những chuyện nhỏ nhặt.
• Buồn bã, chán nản: Mất hứng thú với những hoạt động yêu thích, thu mình lại, ít nói chuyện.
• Khó tập trung, hay quên: Không thể tập trung vào việc học, hay quên những kiến thức đã học.
• Mất ngủ, khó ngủ: Trằn trọc khó ngủ, ngủ không sâu giấc, thường xuyên gặp ác mộng.

3.2. Thay đổi về hành vi

• Né tránh học tập: Tìm cách trì hoãn việc học, lảng tránh ôn tập, làm bài tập.
• Mất động lực học tập: Không còn hứng thú với việc học, cảm thấy chán nản, muốn bỏ cuộc.
• Sa sút kết quả học tập: Điểm số giảm sút, không đạt được kết quả như mong đợi.
• Tăng cường các hành vi gây xao nhãng: Dành nhiều thời gian cho điện thoại, máy tính, trò chơi điện tử để quên đi áp lực học tập.
• Có những hành vi bất thường: Cắn móng tay, run rẩy, đổ mồ hôi nhiều.

3.3. Thay đổi về sức khỏe

• Đau đầu, đau bụng: Thường xuyên than phiền đau đầu, đau bụng, khó tiêu.
• Chán ăn, rối loạn tiêu hóa: Ăn không ngon miệng, chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Mệt mỏi, uể oải: Luôn cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, không muốn hoạt động.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Dễ bị cảm cúm, ốm vặt.

Nếu nhận thấy con có những dấu hiệu trên, cha mẹ cần quan tâm, chia sẻ và tìm cách giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử. Việc lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành cùng con là vô cùng quan trọng trong giai đoạn này.

>>> Xem thêm: Thi cử để trải nghiệm, đừng áp lực kết quả

4. Giải pháp giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử 

Giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử là một hành trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành từ phía cha mẹ. Không chỉ đơn thuần là việc trang bị kiến thức, cha mẹ cần phải giúp con xây dựng một tâm lý vững vàng và rèn luyện kỹ năng làm bài thi hiệu quả. Đây chính là ba trụ cột quan trọng giúp con tự tin chiến thắng nỗi sợ hãi và đạt kết quả tốt trong các kỳ thi.

Về kiến thức, việc lập kế hoạch học tập khoa học là vô cùng quan trọng. Cha mẹ nên cùng con thảo luận và xây dựng một kế hoạch ôn tập chi tiết, phân bổ thời gian hợp lý cho từng môn học, từng phần kiến thức, tránh tình trạng học nhồi nhét, gây quá tải và áp lực. Kế hoạch này cần phải phù hợp với năng lực và tiến độ học tập của con, đồng thời linh hoạt điều chỉnh theo tình hình thực tế.

Bên cạnh đó, cần tập trung ôn tập những kiến thức trọng tâm, những phần con còn yếu và sử dụng đa dạng phương pháp ôn tập như tóm tắt kiến thức, làm bài tập, luyện đề. “Practice makes perfect” – thực hành thường xuyên sẽ giúp con củng cố kiến thức, làm quen với các dạng bài thi và tăng sự tự tin. Học nhóm, học cùng bạn bè cũng là một cách hiệu quả để trao đổi kiến thức, giải đáp thắc mắc và tạo động lực học tập.

Tuy nhiên, kiến thức thôi chưa đủ. Một tâm lý vững vàng mới là yếu tố then chốt giúp con vượt qua áp lực thi cử. Cha mẹ hãy là người bạn đồng hành của con, lắng nghe những lo lắng, sợ hãi của con, chia sẻ kinh nghiệm của bản thân để con hiểu rằng nỗi sợ thi cử là điều bình thường và hoàn toàn có thể vượt qua. 

Những lời động viên, khích lệ và sự tin tưởng của cha mẹ sẽ là nguồn động lực to lớn giúp con tự tin hơn. Đồng thời, cha mẹ cần tạo cho con một không gian học tập thoải mái, yên tĩnh, thoáng mát, đầy đủ ánh sáng. 

Quan trọng hơn, hãy giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử bằng cách thay đổi ý nghĩ, hướng con xem kỳ thi là cơ hội để đánh giá năng lực chứ không phải là thước đo duy nhất cho sự thành công. Khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoại khóa, giao tiếp xã hội cũng là cách hiệu quả để rèn luyện sự tự tin. Cuối cùng, đừng quên hướng dẫn con các phương pháp thư giãn như nghe nhạc, đọc sách, tập thể dục, yoga, thiền để giảm căng thẳng, cân bằng cuộc sống.

Bên cạnh kiến thức và tâm lý, kỹ năng làm bài thi cũng đóng vai trò quan trọng. Cha mẹ cần giúp con rèn luyện kỹ năng đọc hiểu đề bài, xác định chính xác yêu cầu của đề. Hướng dẫn con cách phân bổ thời gian làm bài hợp lý cho từng phần, từng câu hỏi, tránh tình trạng làm bài lan man, thiếu thời gian. Kỹ năng trình bày bài thi sạch đẹp, rõ ràng, mạch lạc cũng cần được chú trọng. Cuối cùng, việc ôn tập và làm quen với các dạng bài thi, cấu trúc đề thi thông qua các đề thi thử sẽ giúp con tự tin hơn khi bước vào phòng thi.

Và nếu con bạn đang gặp khó khăn trong việc học tiếng Anh, một môn học thường gây áp lực trong các kỳ thi, hãy tham khảo khóa học tiếng Anh tại BMYC. Với phương pháp giảng dạy hiện đại, tập trung vào giao tiếp và thực hành, BMYC sẽ giúp con bạn chinh phục tiếng Anh một cách tự tin và hiệu quả, giảm bớt áp lực trong mùa thi và trang bị cho con hành trang vững chắc cho tương lai. Truy cập ngay website của BMyC để tìm hiểu thêm về các khóa học phù hợp với con bạn!

 

5.Kết luận

Giúp con vượt qua nỗi sợ thi cử là một thử thách không nhỏ đối với nhiều phụ huynh và học sinh. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức, sự rèn luyện kỹ năng làm bài thi hiệu quả, cùng với một tâm lý vững vàng, tự tin, các em hoàn toàn có thể vượt qua nỗi sợ hãi này.

Cha mẹ hãy là người đồng hành, thấu hiểu và luôn bên cạnh động viên, hỗ trợ con, giúp con biến áp lực thành động lực để đạt được kết quả tốt nhất. Hãy nhớ rằng, thành công không chỉ được đo bằng điểm số mà còn bằng sự tự tin, bản lĩnh và niềm vui học tập của con.

Xem thêm:

• Khi con từ chối làm bài tập, cha mẹ nên làm gì?
• Tạo hứng thú học tập cho trẻ như thế nào?
• Con không muốn học phải làm sao? Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả